لایه برداری پوست :
لایه برداری در واقع همان از بین بردن سلول های مرده پوست است که باعث می شود پوست شما درخشان و صاف شود. لایه برداری با برداشتن لایه بیرونی پوست، روند پوست اندازی را سریع تر می کند. وقتی سن فرد از ۳۰ سال می گذرد، این سلول های مرده بیشتر روی پوست او تجمع می کنند چون قدرت پوست برای دفع این سلولهای مرده با افزایش سن کاهش می یابد، در نتیجه حتما باید با یک عامل خارجی این سلول های مرده را از روی پوست برداشت، لایه برداری باعث می شود که سلول های مرده از روی سطح پوست برداشته شوند و جا برای سلولهای نو و جوان باز شود تا پوست با این سلولهای جوان، ظاهری جوانتر پیدا کند. اسیدها و آنزیم های خاصی باعث از بین رفتن سلول های مرده می شوند در حقیقت یک سوختگی شیمیایی خفیف و کنترل شده در پوست به وجود می آید و سلول های مرده پس از جدا شدن، جای خود را به سلول های سالم و جوان می دهند، لایه برداری براساس نوع ماده به کار رفته، غلظت آن و مدت زمانی که مواد فوق روی پوست باقی می مانند متفاوت است. این محلول ها همچنین لایه های زیرین را برای تولید کلاژن و الاستین پوست تحریک میکنند. این ۲ عامل در طراوت و جوانی پوست نقش اساسی را ایفا میکنند. اگر لایه برداری نادرست انجام شود ممکن است برعکس عمل کند و باعث شود چربی و لطافت پوست کاهش یابد بنابراین نباید خودسرانه انجام شود بلکه باید با مشورت پزشک و توسط افراد مجرب در این زمینه انجام شود.
لایه برداری در سه سطح میتواند انجام گیرد :
لایه برداری سطحی
فرآیند لایه برداری در اپیدرم یا لایه سطحی پوست ایجاد می شود. این لایه برداری برای رفع تیرگی پوست، چروک های خفیف زودرس، درمان جوشگاه های قدیمی و از بین بردن آثار اولیه آفتاب در پوست استفاده می شود. برای کسب نتیجه مطلوب، لازم است که این فرآیند ۴ تا ۵ بار در طول ۲ تا ۴ هفته و پس از آن سالی ۴ بار تکرار شود.
لایه برداری متوسط
نسبت به لایه بردارهای سطحی با عمق بیشتری درون پوست نفوذ می کنند و بهتر است فقط در پوست سایر قسمت های بدن جز صورت به کار رود. این لایه برداری برای درمان ضایعاتی مانند اسکار آکنه، خطوط پوستی، تغییرات رنگ پوست و تغییرات پوست بر اثر آفتاب استفاده می شود. در این نوع لایه برداری پوسته ریزی و جداشدن لایه آسیب دیده ۳ تا ۷ روز طول میکشد. قرمزی و التهاب پوست ممکن است تا ۲ ماه طول بکشد، هرچند که به طور معمول بعد از یک تا ۲ هفته پوست نسبتاً به حالت طبیعی خود باز می گردد و از آن به بعد با استفاده از لوازم آرایشی میتوان التهاب باقی مانده را پوشاند. با استفاده از لایه برداری با فرآورده های با قدرت متوسط، فرد به ندرت احساس درد و ناراحتی شدید میکند و عوارض به وجود آمده نیز با روشهای معمولی قابل کنترل هستند.
لایه برداری عمیق
این فرآورده ها قوی ترین لایه بردارهای پوست را شامل می شوند و برای درمان چین های خشن پوستی، آثار عمیق ناشی از افزایش سن و آفتاب، کک ومک، اسکار پوستی و ضایعات رشد یافته پیش سرطانی استفاده می شوند. استفاده نادرست از این لایه بردارها باعث ایجاد تحریک و التهابات پوستی، خشکی پوست و همچنین تشدید رنگدانه های پوستی، ایجاد لک و حساسیت در برابر نور آفتاب، ایجاد اسکارهای دائمی، کمرنگی یا پررنگی در نواحی مختلف پوست میشود.
انواع روش های لایه برداری پوست :
لایه برداری پوست به روش شیمیایی
در لایه برداری شیمیایی از انواع گوناگون مواد شیمیایی استفاده میشود تا سلولهای مرده پوست و دیگر ناخالصی‌ها از روی پوست برداشته شوند. نمونه‌هایی چند از مواد شیمیایی که می‌توانند به عنوان لایه بردار مورد استفاده قرار بگیرند عبارنتد از: انواع مختلفی از آنزیم‌ها، از جمله آنزیم‌های میوه، آلفا هیدروکسی اسیدهایی چون لاکتیک یا گلیکلیک، و بتا هیدروکسی اسیدهایی از قبیل سالسیلیک اسید.
همه‌ی انواع لایه برداری شیمیایی شیوه کارشان به این صورت است که پیوندهای میان سلولهای پوستی را می‌شکنند و با سست شدن این پیوندها لایه مرده پوست به آسانی برداشته میشود.
یک روش ساده برای لایه برداری پوست صورت استفاده از پدهای لایه بردار است. صرفاً کافی است پد را مثل جارو روی پوست خود حرکت بدهید، تا این پد حتی بدون نیاز به آبکشی، کار خودش را انجام دهد.
بیشتر اوقات مواد لایه برداری در کلینزرهای صورت وجود دارد که وقتی صورتتان را با آنها می‌شویید به نوعی همین عمل را انجام می‌دهند. اگر از چنین کلینزرهایی استفاده می‌کنید بهتر است اجازه دهید بین سی ثانیه تا یک دقیقه روی صورتتان باقی بمانند تا مواد لایه بردار آن فرصت کافی برای اثرگذاری داشته باشند. همچین انواع مختلفی از ماسک‌های لایه بردار حاوی آنزیم میوه و آلفا هیدروکسی اسید وجود دارد. همچنین می‌توانید از ژل‌های لایه بردار استفاده کنید که پس از مصرف نیازی به شستن آنها نیست.
لایه برداری پوست به روش فیزیکی
در لایه بردارهای مکانیکی مواد ساینده‌ای وجود دارد که مثل سنباده روی سطح پوست کشیده میشوند و سلولهای مرده را از روی سطح پوست برمی‌دارند که به دنبال استفاده از آن تاثیر و نفوذ داروهای پوست، چند برابر گشته و بنابراین کمک مهمی برای درمان دارویی مثلا بهبود لک‌های صورت است. لایه بردارهای فیزیکی محصولاتی هستند که حاوی نوعی ماده‌ی زبر همچون ذرات ریز یا دانه‌های آسیاب شده اند. با ساییدن این ذرات ریز بر روی پوست، لایه‌ی سلولهای مرده‌ی پوست از بین می‌رود. در نتیجه، پس از شستن، پوستی جدیدتر و جوانتر باقی می‌ماند. افزون بر این، پوست شما هموارتر و درخشنده‌تر خواهد شد. توانایی لایه برداری پوست در لایه بردارهای فیزیکی بسته به اینکه از چه محصولی استفاده می‌کنید میتواند متفاوت باشد. کسانی که پوست به شدت حساسی دارند بیشتر می‌توانند لایه برداری‌های فیزیکی را به خوبی تحمل کنند. باید محصولات مختلف و بافت‌های ذره‌ای متفاوتی را آزمایش کنید تا ببینید کدامیک در مورد شما اثرگذارتر است.
خودتان هم می‌توانید در منزل لایه بردارهای فیزیکی درست کنید، اما باید توجه داشته باشید که لایه بردارهای بدن برای استفاده روی صورت زیادی زبر هستند. لایه برداری فیزیکی میتواند لطیف و مطمئن باشد و احتمال اینکه باعث ایجاد واکنش در پوست گردد خیلی کمتر است و از این رو، برای شروع به ویژه در مورد کسانی که پوست حساس‌تری دارند مناسبتر است. اگر پوست حساسی دارید می‌توانید از محصولاتی حاوی لاکتیک اسید نیز استفاده کنید.
روش میکرودرم ابریژن، متداول ترین لایه برداری مکانیکی است که اثرات خوبی بر کیفیت پوست میگذارد و همچنین با تاثیری که بر نفوذ داروهای پوستی دارد، کمک مهمی در درمان لک صورت میکند و از طرفی با تحریک پوست باعث بهبود ساخت کلاژن شده و در طولانی مدت در بهبود چین و چروک نیز موثر است.
میکرودرم ابریژن
در این روش با استفاده از دستگاهی خاص، نوعی کریستال بسیار ظریف از جنس اکسید آلومینیوم با فشار تنظیم شده ای با سطح پوست در تماس قرار میگیرد و تراش بسیار سطحی در لایه های فوقانی پوست ایجاد میکند. در ضمن یک مکش نیز روی پوست انجام میشود که باعث جمع شدن کریستالها از سطح پوست و همچنین بهترشدن جریان خون به منطقه و فعال شدن سلولهای فیبروبلاست و در نتیجه موجب ترمیم و طراوت پوست می شود. بسیاری از افراد از جای جوش ها در صورتشان ناراضی هستند که به داروهای شیمیایی جواب نمیدهد از میکرودرم ابریژن میتوان برای درمان جای جوش استفاده کرد. همچنین میتوان از آن در درمان جای آکنه و آبله مرغان، بهبود منافذ باز پوست، بهبود جوش های سرسیاه و سرسفید، کم رنگ شدن لک های صورت و حتی بدن و بهبود چین و چروک های ظریف نیز استفاده کرد. جوشگاه های اسکارها نباید زیاد عمیق باشند و اغلب بر حسب نوع اسکار (جای جوش) و محل و عمق آن به چند جلسه درمان هفتگی نیاز دارد. درصورت عمیق بودن جای جوش و استفاده زیاد میکرودرم میتوان از لیزر استفاده کرد.
کریستال های آلومینیم که در این روش استفاده میشوند هیچ گونه عارضه ای در سطح پوست ایجاد نمی کنند چون پزشک میتواند جریان و سرعت کریستال ها را کنترل کند. میکرودرم ابریژن را میتوان به تنهایی یا یک روشی کمکی برای لیزر در درمان اسکارها و لکه های پوستی استفاده کرد چون هم غیرتهاجمی است و هم نیاز به مراقبتهای زیاد بعد از عمل ندارد.
لیزر
برای این منظور از لیزر CO2 یا فراکشنال استفاده میشود و در درمان برخی بیماری‌های پوستی مثل ضایعات عروقی (همانژیوم، ماه گرفتگی )، بهبود زخم های برجسته و کلوئید اسکار، کک و مک و لک‌های قهوه‌ای که درصورت و دست بیشتر افراد مسن دیده میشود و همچنین جوانسازی پوست استفاده میشوند. در لایه برداری با لیزر CO2 یک ناحیه از پوست به صورت سراسری لایه برداری می شود.
در لایه برداری با لیزر فراکشنال در هر جلسه درمان، درصدی از سطح مورد درمان دست نخورده باقی می ماند، بنابراین به سرعت پوست ترمیم خواهد شد و عوارض کمتری نسبت به CO2 دارد. در این روش توسط لیزر، لایه سطحی پوست به شکل موضعی در مقاطعی از پوست از بین می‌رود و اطراف این ستون‌های حرارتی سالم می‌ماند و این امر موجب تسریع روند ترمیم پوست میشود. از آنجایی که لایه شاخی پوست در طی لیزر دست نخورده باقی می‌ماند، بنابراین فعالیت طبیعی پوست به‌عنوان سد حفاظتی حفظ میشود. کاربرد این تکنیک فقط در پیری پوست نیست و در موارد دیگری از جمله اسکار یا جای جوش یا جای جراحی و سوختگی، تغییرات رنگی پوست، منافذ باز پوستی، افزایش قوام پوست، خطوط کشش پوستی (استریا) و جوانسازی پوست نیز کاربرد دارد.
کرم های اسکراب
این کرم‌ها به عنوان خراشنده و ساینده پوست استفاده میشوند.کرم‌ها و صابون‌های اسکراب حاوی دانه‌های خشن هستند تا سلولهای مرده سطح پوست را بردارند. این کرم‌ها در درمان ضایعات پوستی مثل آکنه‌های کومدونال (جوش‌های سرسیاه یا سفید)، چربی پوست، خشونت پوست و افزایش اثر داروهای موضعی استفاده می شوند.
لایه برداری به روش خانگی
با استفاده از مواد طبیعی موجود در آشپزخانه هم می توان پوست را لایه برداری کرد، در واقع می توان با مواد طبیعی هم لایه بردار شیمیایی ساخت هم لایه بردار مکانیکی.
لایه بردار شیمیایی خانگی :
آنزیم های طبیعی که به عنوان لایه بردار استفاده می شوند، معمولا از آناناس، انبه و کدو تنبل گرفته می شوند. آنزیم های درون این میوه ها را می توانید در ماسک های خانگی خود به کار ببرید و از پوست تان لایه برداری کنید. البته این آنزیم های لایه بردار در قارچ، گیلاس، تمشک، انار، انگور، گوجه فرنگی، هلو، خیار، توت فرنگی و زرد آلو و... نیز وجود دارد.
لایه بردار مکانیکی خانگی :
می توانید مواد پودری و خشن را در شامپوی بدن بریزید و به این وسیله اسکراب بسازید، اگر پوست خشک دارید، بهتر است از آرد جو دو سر استفاده کنید. اگر پوست تان نرمال است از شکر استفاده کنید و اگر می خواهید پوست تان خشک شود بهترین ماده نمک است. آرد گندم نیز برای اسکراب پوست های چرب مستعد آکنه مناسب است.
عوارض لایه برداری پوست :
۱- تیره شدن پوس : شایع‌ترین عارضه لایه برداری با تری کلرواستیک اسید، تیره شدن پوست پس از التهاب است که معمولا در اثر برخورد زودهنگام با نور آفتاب ایجاد میشود.
۲- عفونت: خطر عفونت با ویروس تبخال، هر فردی را با هر نوع لایه برداری پوست تهدید میکند. لذا تمامی این افراد باید از دو روز قبل از لایه برداری، به مدت ۷ روز تحت درمان پیشگیرانه با داروهای ضدویروس قرار بگیرند.
۳- ایجاد جوشگاه: اگر چه این موضوع نادر است، اما ممکن است جوشگاه (اسکار) ناشی از لایه برداری با فنل رخ دهد که برای بیمار ناراحت‌کننده است. نواحی دور دهان به ویژه لب فوقانی و نواحی روی فک تحتانی شایع‌ترین محل بروز اسکار هستند. اسکار ممکن است در نتیجه مراقبت ناکافی از زخم پس از لایه برداری رخ دهد.
۴- بی‌رنگ شدن پوست: ممکن است بیمارانی که تحت لایه برداری با فنل قرار می‌گیرند، دچار بی‌رنگ شدن پوست شوند. علت آن است که در این لایه برداری، ملانوسیت‌ها که مسئول ساختن رنگدانه‌های پوست هستند، قابلیت تولید رنگدانه (ملانین) را از دست می‌دهند و این موضوع موجب میشود که پوست نمای بی‌رنگ پیدا کند.
مراقبت های بعد از لایه برداری :
- حتماً از ضدآفتابی استفاده کنید که دربرابر اشعه فرابنفش A و B محافظت کند.
- اگر پوستتان خشک است، بلافاصله بعد از لایه برداری روی پوستتان نرم‌کننده بزنید تا خوب جذب پوست شود.
- اگر بعد از لایه برداری پوستتان نسبت به آنها خیلی حساس شد، در روزهایی از این محصولات استفاده کنید که پوستتان را لایه برداری نکرده‌اید.
- اگر می‌خواهید بیرون بروید، باید بدانید که پوستی که تازه لایه برداری شده در برابر آفتاب حساس‌تر است زیرا با برداشتن لایه بیرونی اپیدرم، احتمال تخریب ناشی از آفتاب و آفتاب سوختگی بیشتر میشود.
- به این دلیل که لایه برداری باعث میشود محصولات پوستی دیگر بهتر به پوست نفوذ کند، مراقب لوسیون‌ها و کرم‌هایی که بعد از آن استفاده می‌کنید باشید.
